Hướng dẫn chuẩn bị ao nuôi vụ mới
Cải tạo và gây màu Sử dụng cho ao đáy đất
I. Chọn ao nuôi
Xây dựng khu nuôi và ao nuôi tôm thâm canh và bán thâm canh cần lựa chọn vị trí thích hợp, nuôi có hiệu quả kinh tế, vị trí được ưu tiên thứ tự như sau:
• Địa điểm vùng đất trên triều, có độ pH > 4, lý tưởng nhất phía trước khu vực nuôi tôm nên có rừng ngập mặn để lọc các chất ô nhiễm từ biển vào và lọc các chất thải ra từ các ao nuôi tôm ra.
• Đất để xây dựng bờ và đáy ao, chúng ta cần phải chú ý nền đáy ao, đất không có nhiều chất hữu cơ như dễ cây rừng ngập mặn. Đất không xì phèn và phải giữ được nước, tốt nhất đất sét, đất sét pha cát.
• Có nguồn nước mặn từ 5-30‰, có nguồn nước ngọt. Nguồn nước không ô nhiễm do nước thải đổ vào, nhất là nguồn nước thải các nhà máy công nghiệp, sản xuất nông nghiệp ảnh hưởng của thuốc trừ sâu.
II. Chuẩn bị ao nuôi
1. Cải tạo ao nuôi, ao chứa
- Bước 1: Tháo cạn nước ao nuôi và ao chứa. Loại bỏ các địch hại có trong ao (tôm, cua, ốc, côn trùng, cá tạp…). Vét bùn đáy ao, tu sửa bờ, các cống cấp nước, thoát nước. San đáy ao dốc về phía cống thoát. Phải đầm nén kỹ bờ ao hoặc lót bạt để chống xói lở và hạn chế rò rỉ. Rào lưới quanh ao để tránh các loài ký chủ trung gian gây bệnh từ bên ngoài như: cua, còng, rắn…
- Bước 2: Bón vôi bột nông nghiệp liều lượng như bảng 1
Bảng 1: Lượng vôi cải tạo và khử trùng ao
Đáy ao pH < 4 cần phải rửa chua 2-3 lần trước trước khi lấy nước vào ao.
• Bón vôi rải đều trên mặt đáy ao, nên có 5cm nước làm tăng tác dụng của vôi có hiệu quả. Vôi cung cấp Ca2+ cho ao, ổn định và tăng pH, khử trùng đáy ao.
• Bón vôi sau 3-5 ngày, bón thêm TCCA (Trichloisocyanuric axit) chứa Clo hữu hiệu cao (> 90%), liều lượng 30-50kg/ha để diệt các mần bệnh và vật chủ trung gian
- Bước 3: Bừa kỹ cho vôi ngấm vào đáy để diệt hết tôm, cua, còng, ốc, côn trùng, cá tạp còn sót lại, diệt khuẩn trong bùn, giải độc (kim loại nặng, H2S) và trung hòa pH. Ao lót bạt đáy chỉ cần vệ sinh khử trùng.
- Bước 4: Phơi đáy ao từ 20-30 ngày. Đối với những ao không phơi được đáy: bơm cạn nước tối đa có thể, dùng máy cào chất thải về góc ao, bơm chất thải vào ao chứa thải, sau đó tiến hành bón vôi với liều lượng như bước 2.
Lưu ý: Sau mỗi vụ nuôi, phải phơi khô cứng nền đáy ao chứa, ao nuôi khoảng 1 -2 tháng để ngắt vụ, tiêu diệt các mầm bệnh, khoáng hóa và phục hồi môi trường nền đáy.
2. Chuẩn bị hệ thống quạt nước và thời gian sử dụng
a. Vị trí đặt cánh quạt nước
- Cách bờ 1,5 m.
- Khoảng cách giữa 2 cách quạt nước 60 – 80 cm, lắp so le nhau.
- Tùy theo hình dạng ao mà bố trí cánh quạt nước nhằm tạo được dòng chảy tốt nhất và cung cấp đủ nhu cầu oxy cho tôm nuôi.
b. Số lượng máy quạt nước
- Đối với tôm sú theo hướng dẫn tại bảng 2
Bảng 2: Số lượng máy quạt nước cho ao nuôi tôm sú
- Đối với nuôi tôm thẻ chân trắng theo hướng dẫn tại bảng 3:
Tôm thẻ chân trắng đòi hỏi oxy rất lớn. Do đó, tùy theo mật độ thả nuôi có thể thiết kế hệ thống quạt nước bằng cánh quạt nhựa hoặc kết hợp cánh quạt nhựa và cánh quạt lông nhím hoặc các cánh quạt cung cấp oxy khác để cung cấp oxy cho ao nuôi. Vòng tua của cánh quạt nhựa nên >120 vòng/phút (tại bảng 3).
Bảng 3: Số lượng máy quạt nước cho ao nuôi tôm thẻ chân trắng
Bố trí hệ thống quạt nước và thời gian chạy quạt nước phải đảm bảo nhu cầu oxy cho tôm nuôi, đặc biệt thời điểm chiều tối/đêm/gần sáng khi hàm lượng oxy hòa tan giảm dần/xuống thấp nhất trong ngày. Cần tăng cường thời gian chạy quạt hoặc bố trí thêm hệ thống quạt cho tôm nuôi, đặc biệt vào những thời điểm nắng nóng hoặc mưa kéo dài.
3. Xử lý nước và lấy nước vào ao chứa và ao nuôi
- Bước 1: Lấy nước vào ao chứa qua túi lọc bằng vải dày nhằm loại bỏ rác, ấu trùng, tôm, cua, còng, ốc, côn trùng, cá tạp. Để ổn định 3-7 ngày.
- Bước 2: Chạy quạt nước liên tục trong 2 - 3 ngày để kích thích trứng tôm, ốc, côn trùng, cá tạp nở thành ấu trùng.
- Bước 3: Diệt tạp, diệt khuẩn nước cấp trong ao chứa vào buổi sáng (8h) hoặc buổi chiều (16h) bằng Chlorine nồng độ 20-30 ppm (20-30kg/1.000m3 nước), hoặc những chất diệt tạp có tên trong Danh mục được phép lưu hành tại Việt Nam (không dùng thuốc bảo vệ thực vật và các chất cấm).
Một số hóa chất có thể dùng để diệt tạp, diệt khuẩn nước:
- Thuốc tím (KMnO4): 20 - 50kg/ha, tạt đều khắp ao và để ít nhất sau 24 giờ mới tiến hành gây màu nước.
- BKC (Benzalkonium Chlorinde) ≥50%: là 3-5 ppm (30-50 kg/ha).
- Hợp chất Iodine ≥10%: 1-3lít/1.000m3 nước.
Lưu ý: Chỉ sử dụng một trong các loại hoá chất: hoặc thuốc tím, hoặc Chlorine, hoặc BKC, hoặc Iodine. Nếu sử dụng Chlorine để diệt trùng thì trước đó từ 3-5 ngày không nên sử dụng vôi vì vôi làm tăng pH, giảm khả năng diệt trùng của Chlorine.
- Bước 4: Quạt nước liên tục trong 10 ngày để giải phóng dư lượng Chlorine. Kiểm tra dư lượng chlorine trong nước bằng thuốc thử.
- Bước 5. Thả cá rô phi vào ao chứa: 50kg cá rô phi đơn tính, cỡ cá 50gr/con/3000m2 ao.
- Bước 6. Lấy nước từ ao chứa đã được xử lý vào ao nuôi qua túi lọc.
Lưu ý:
+ Đối với ao chứa duy trì nuôi cá rô phi liên tục trong suốt quá trình.
+ Không lấy nước vào ao khi: (1 ) nước ngoài kênh/mương có nhiều váng bọt, màng nhầy, nhiều phù sa; (2) nguồn nước nằm trong vùng có dịch bệnh; (3) nước có hiện tượng phát sáng vào ban đêm.
+ Đặc biệt lưu ý tiêu diệt triệt để giáp xác, các vật chủ trung gian (thực hiện nghiêm về thời gian và kỹ thuật cải tạo ao nêu trên) và không để chúng xâm nhập vào hệ thống ao nuôi.
4. Gây màu nước ao nuôi
- Gây màu nước giúp phát triển vi sinh vật phù du, ổn định môi trường nước, tạo môi trường thuận lợi hạn chế tôm bị sốc, tăng tỉ lệ sống.
- Sử dụng các chế phẩm vi sinh của các công ty có uy tín, có nguồn gốc rõ ràng được ủ với cám gạo, mật đường, bột đậu nành…trước khi tạt vào ao nuôi để gây màu nước.
- Kết hợp với đánh vôi Dolomite + CaCO3 liều lượng 20 kg/1000 m3.
* Lưu ý:
+ Không dùng phân vô cơ gây màu nước.
+ Kiểm tra và điều chỉnh các yếu tố môi trường nước ao nuôi đảm bảo trong ngưỡng thích hợp trước khi thả giống:
Bảng 4. Chất lượng nước cấp vào ao nuôi và nước ao nuôi tôm
